YAN ETKİNLİK 4
İSLAM ÜLKELERİNDE SULAMA SUYU YÖNETİMİ
Arka Plan ve Gerekçe
Su kıtlığı, çoğu İslam ülkesinin karşı karşıya olduğu en büyük zorluklardan biridir. Bu ülkeler ağırlıklı olarak kurak ve yarı kurak bölgelerde yer almakta olup, etkili sulama suyu yönetimi gıda güvenliğini, ekonomik istikrarı ve sürdürülebilir tarımsal kalkınmayı sağlamak için hayati önem taşımaktadır. İslam ülkelerinin birçoğu tarımsal üretimde sulamaya büyük ölçüde bağımlı olmasına rağmen, verimsiz su kullanımı, iklim değişikliğinin etkileri ve tatlı su kaynaklarının bozulması gibi önemli zorluklarla karşı karşıyadır.
İslam öğretileri, suyun sorumlu bir şekilde kullanılması ve korunmasını vurgulamaktadır. Birçok bölgede artan su baskısı göz önüne alındığında, modern sulama teknolojilerinin İslami ilkelerle şekillenen geleneksel su yönetimi uygulamalarıyla entegre edilmesi, sürdürülebilir su kullanımı için yenilikçi çözümler sunabilir.
İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) Üye Devletlerinin üçte birinde su kıtlığının ciddi bir endişe kaynağı olması ve suyun insan ve sosyo-ekonomik kalkınmada oynadığı kritik rolün bilincinde olan İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT), bu sektöre yüksek öncelik vermiştir. İİT tarafından geliştirilen İİT Su Vizyonu 2025, üye ülkeler arasında su güvenliğini sağlamada entegre su kaynakları yönetiminin önemini vurgulamaktadır. Bu vizyon, özellikle tarım ve sulama alanlarında su kıtlığı sorunlarını ele almak için iş birliğinin artırılmasını, teknolojik yenilikleri ve politika uyumunu teşvik etmektedir. Vizyon, sürdürülebilir su yönetimi, verimli sulama teknikleri ve tarım sektöründe su verimliliğini artırmaya yönelik kapasite geliştirme çabalarına odaklanmaktadır.
İİT, üye devletlerinde suyla ilgili zorlukları ele alma konusunda önemli bir rol oynamaktadır. İİT Su Vizyonu 2025 ve ortak araştırma programları gibi girişimler aracılığıyla, bilgi alışverişini, teknik iş birliğini ve politika koordinasyonunu kolaylaştırmaktadır. Üye ülkelerde sürdürülebilir su yönetimi uygulamalarının benimsenmesini teşvik etmekte ve sulama verimliliğini artırmaya yönelik kapasite geliştirme çabalarını desteklemektedir.
Bu bağlamda öne çıkan önemli bir girişim de Su Kaynakları Yönetimi Kapasite Geliştirme Programı (Water-CaB) olup, İİT üye ülkelerinde sürdürülebilir su kaynakları yönetimi kapasitesini güçlendirmeyi amaçlamaktadır. Bu program, su yönetişimini iyileştirmek ve verimli sulama tekniklerinin uygulanmasını teşvik etmek amacıyla eğitim, bilgi paylaşımı ve teknik destek sağlamaktadır.
Oturumun Amaçları
- İslam ülkelerinde sulama suyu yönetiminin mevcut durumunun incelenmesi,
- Tarımda su verimliliğini sağlamada karşılaşılan temel zorluklar ve fırsatların belirlenmesi,
- Sürdürülebilir su yönetimi uygulamalarının teşvik edilmesinde İslami öğretilerin rolünün incelenmesi,
- Sulama suyu yönetiminin iyileştirilmesine yönelik en iyi uygulamalar, yenilikçi teknolojiler ve politika önerileri,
- Kamu kurumları, araştırma kurumları, üniversiteler, sivil toplum örgütleri, yerel topluluklar da dahil olmak üzere paydaşlar arasında işbirliğinin teşvik edilmesi.
Ana Temalar ve Konular
- İslam Ülkelerinde Sulamanın Mevcut Durumu:
Su varlığı ve tüketim dağılımı, hakim sulama sistemleri ve verimlilik seviyeleri, iklim değişikliğinin su kaynakları üzerindeki etkisi.
- Sulama Suyu Yönetiminde Karşılaşılan Zorluklar:
Su kıtlığı ve yeraltı su seviyelerinin azalması, verimsiz sulama yöntemleri ve yüksek su kaybı, su tasarrufu konusundaki sosyo-ekonomik ve kültürel engeller.
- İslami Perspektiften Su Yönetimi:
İslami öğretilerde suyun korunması ve adil dağıtımı, İslam tarihindeki geleneksel su yönetim sistemleri (örneğin, kanatlar, aflajlar ve hima sistemleri), inanç temelli yaklaşımların sürdürülebilir su kullanımını teşvik etmedeki rolü.
- Yenilikçi ve Sürdürülebilir Çözümler:
Modern sulama teknolojilerinin benimsenmesi, yağmur suyu hasadı ve tarımda atık suyun yeniden kullanımı, entegre su kaynakları yönetimi yaklaşımları, İİT Su Vizyonu 2025 ve Water-CaB Programı çerçevesinde politika müdahaleleri ve bölgesel iş birliği.
Beklenen Çıktılar
- İslam ülkelerinde sulama suyu yönetimi konusundaki mevcut durumu kapsamlı bir şekilde anlaşılacaktır.
- Tarımda su verimliliğini artırmaya yönelik en iyi uygulamaları ve teknolojileri belirlenecektir.
- Politika yapıcılar, araştırmacılar ve çiftçiler için uygulanabilir öneriler geliştirilecektir.
- Sürdürülebilir su yönetimi konusundaki ortak girişimler için iş birliklerini güçlendirilecektir.
Hedef Kitle
Kamu yetkilileri ve politika yapıcılar, su ve tarım uzmanları, araştırmacılar ve akademisyenler, uluslararası ve bölgesel kuruluşların temsilcileri, su ve sulama teknolojileri sektöründeki özel sektör aktörleri.
Format ve Yöntem
- Sulama suyu yönetimi konusunda uzmanların sunumları.
- Politika yapıcılar, bilim insanları ve diğer paydaşların yer aldığı panel tartışmaları.
- Başarılı su yönetimi girişimlerine dair vaka çalışmaları.
Sonuç
Etkili sulama suyu yönetimi, İslam ülkelerinde gıda güvenliğinin ve çevresel sürdürülebilirliğin sağlanması açısından kritik öneme sahiptir. Modern teknolojiler ile geleneksel ve inanç temelli yaklaşımların entegre edilmesiyle tarımda sürdürülebilir su kullanımı sağlanabilir. Bu oturum, İİT Su Vizyonu 2025’in hedefleri doğrultusunda bölgesel iş birliğini ve su güvenliğini artırmaya yönelik stratejik eylemler geliştirmeyi amaçlamaktadır. İİT’nin uluslararası iş birliğini, kapasite geliştirmeyi ve politika uyumunu teşvik etmedeki rolü, bu hedeflere ulaşmada hayati öneme sahiptir.
İletişim: Doç. Dr. Köksal AYDINŞAKİR
e-posta: koksalaydinsakir@yahoo.com